Anders omgaan met ruimte en met elkaar: woonconcept Stadsveteranen laat zien hoe

Een stadsveteraan; wat is dat eigenlijk? Lars Drijvers, ontwikkelingsmanager senioren en zorg bij AM legt het uit: “Stadsveteranen zijn ouderen die nog volop in het leven staan en  willen genieten van de levendigheid van de stad” Het concept Stadsveteranen is ontstaan vanuit een samenwerking tussen Heren 5 architecten, Woonzorg Nederland en AM. Het resultaat is een eerste pilot van het concept dat in het tweede kwartaal van 2024 opgeleverd wordt in het Amstelkwartier en door woningcorporatie Woonzorg Nederland geëxploiteerd wordt.

Het concept is een antwoord op een groter wordende vraag. De opbouw van onze bevolking verandert in een rap tempo legt Lars uit: “Voor het eerst in de geschiedenis is er in ons land een grote groep senioren en die groep zal ook groot blijven. Deze vitale ouderen kunnen en willen langer zelfstandig blijven wonen. Ze vinden het prettig om erop uit te gaan naar de schouwburg of om de trein te pakken naar familie, maar het is ook fijn als de buren af en toe vragen hoe het ermee gaat, een praatje maken en een helpende hand bieden.” Hoewel ouderen vaak nog actief zijn, ligt vereenzaming op de loer: “Ouderen wonen tegenwoordig niet allemaal meer in de buurt van hun kinderen en de sociale verbinding is in veel wijken ook minder dan vroeger. Die contacten tussen mensen in het gebouw, kunnen we door middel van het ontwerp faciliteren.”

Zo zijn er op verschillende plekken in het gebouw ruimtes gecreëerd voor gezamenlijke activiteiten, vertelt Lars: “Een groep van toekomstige bewoners is hard aan het werk om te bedenken waarvoor deze ruimtes gebruikt gaan worden. Er is al een mooie kookstudio op de vijfde verdieping met een prachtig uitzicht. De andere ruimtes kunnen bewoners gebruiken als leesruimte, voor yoga of gym of bijvoorbeeld als een schilderatelier. Omdat deze ruimtes door het hele gebouw zitten, zorgt het voor levendigheid. Ook mensen die nog geen gebruik maken van de ruimtes, horen op die manier dat er wat gebeurt en nemen dan een kijkje.”

Ook op andere manieren faciliteert Stadveteranen ontmoetingen tussen bewoners. “We hebben een binnentuin met verschillende zitjes en een daktuin. Daarnaast is er een gemeenschappelijke wasruimte waar je kan zitten met een kop koffie erbij. Ook zijn de galerijen twee keer zo breed. Zo kun je voor je appartement buiten zitten en blijft de galerij breed genoeg voor voorbijgangers. We hebben extra trappen tussen de galerijen; doorsteekroutes, waardoor je makkelijk van de ene etage naar de andere loopt. Dat nodigt uit om de trap te pakken, wat de vitaliteit stimuleert.” Ook de verbinding met de rest van de stad, waar stadsveteranen naar op zoek zijn, is verzekerd. Het openbaar vervoer is om de hoek en bewoners kunnen gebruik maken van elektrische deelfietsen en deelauto’s die in het pand aanwezig zijn.

De appartementen in het gebouw zijn compact en voornamelijk gericht op alleenstaanden. Lars: “We zien dat veel ouderen na het verlies van hun partner alleen wonen in een huis, waarvan ze de bovenverdieping bijna niet meer gebruiken. Deze mensen willen graag compacter en duurzamer wonen, maar er zijn voor ouderen niet veel geschikte opties en soms vinden ze het lastig om hun oude buurt te verlaten.” Hierdoor is er minder doorstroming op de woningmarkt. Een deel van de appartementen in Stadsveteranen is ontworpen om te delen met een familielid of vriend. Volgens Lars kan deze manier van wonen ervoor zorgen dat ouderen de stap om te verhuizen eerder durven te maken en kan het eenzaamheid tegengaan. Lars: “Deze woningen bestaan uit twee aparte studio’s met een eigen keuken en badkamer en ook een eigen huisnummer, maar met een gedeelde woonkamer. Je ziet bijvoorbeeld dat de ene zus in Amsterdam tegen de andere zus in Almere zegt: ‘Kom gezellig met mij hier wonen.’ Maar ook vrienden of mensen die ervoor open staan om iemand te leren kennen en de stap te zetten, kunnen deze appartementen huren.”

Elke bewoner krijgt een eigen adres en een eigen huurovereenkomst. Hierdoor worden ze ook niet gekort op hun AOW. Wanneer ouderen kiezen om hun gezinswoning te verlaten, creëert dat ook weer doorstroming op de woningmarkt, vertelt Lars: “De huizen waar deze senioren vandaan komen, kunnen verduurzaamd worden en weer ruimte bieden aan gezinnen.” Hij ziet toekomst in het concept Stadsveteranen: “Door de maatschappelijke ontwikkelingen moeten we anders om gaan met de beschikbare ruimte én met elkaar. Stadsveteranen is een concept dat hiervoor een oplossing biedt. Deze pilot is voor de sociale verhuur, maar het concept is ook geschikt voor het midden huursegment.”

Het idee voor deze compacte appartementen met gedeelde woonkamer ontstond, omdat er vraag naar bleek bij senioren. Lars: “AM heeft de afgelopen jaren in verschillende woonconcepten soortgelijke appartementen gerealiseerd volgens het ‘Friends’-concept. Hoewel deze woningen bedoeld waren voor jongeren, vroegen senioren of ze zich hier ook voor konden inschrijven.” AM zag die nieuwe vraag onder ouderen ontstaan en dit sloot ook aan bij het onderzoek dat architect Heren 5 had gedaan naar ouderen die blijven wonen in de stad. Daarop heeft AM besloten het Friends-concept verder te ontwikkelen tot het huidige concept van de Stadsveteranen. Lars: “Hier is toen Woonzorg Nederland bij aangehaakt. Zij zijn de grootste woningcorporatie voor ouderen van Nederland en ze zagen ook dat dit één van de oplossingen kon zijn voor de grote vraag die er is naar woningen voor ouderen. De samenwerking met Woonzorg Nederland is belangrijk voor ons. AM wil niet een concept neerzetten, de sleutel overhandigen en maar hopen dat het uitpakt zoals we het bedacht hebben. Door de samenwerking met Woonzorg Nederland weten we dat er een aantal dagdelen per week een bewonersconsulent aanwezig is die meedenkt en bijvoorbeeld het gebruik van de gezamenlijke ruimtes kan stimuleren.”

Het wonen in Stadsveteranen is een keuze voor sociaal en actief wonen, zegt Lars: “Als je jezelf het liefst terugtrekt en met je buren niets te maken wilt hebben, dan is dit geen passende oplossing.” Voor veel mensen blijkt het juist een schot in de roos te zijn. Veel ouderen staan open voor meer collectiviteit: “Wij zien groot enthousiasme bij de toekomstige huurders. Ze geven aan dat er behoefte is aan een concept als dit. Het biedt ze het gevoel ergens bij te horen, een gevoel van zingeving.”